* Hep sorulan bir sorudur: “Allah bir, Peygamber bir de niçin bu kadar farklı İslam yorumu var?”
* Allah isteseydi matematiksel bir din gönderirdi; böylece farklı yorum pek mümkün olmazdı. Ama o zaman bizim özgür iradeli insanlar değil bilgisayar mantığı ile düşünen robotlar olmamız daha uygun olurdu, rüya göremez, aşık olamazdık.
* Allah insanlara din gönderdiği gibi insanlara yorum görevi de yüklüyor. Bunun için Allah Kur’an’da insanları araştırmaya ve düşünmeye çağırıyor; duyularını, aklını ve kalbini kullanmasını istiyor.
* Din’in yorum gerektirmeyen açık ve kesin ilkeler de vardır; bu ilkelere uygun olduktan sonra farklı yorumlar mümkündür. (Bu ilkelerin Kur’an-ı Kerim ve Mütevatir Sünnet’teki delaleti kesin hükümlerden oluştuğunu bilmek gerek.)
* 40 türlü etken nedeniyle yorumlar da birbirinden farklı olabilir. Ayrıca yorumlarda eksik ve yanlışların olması da kaçınılmazdır. Bu bakımdan bütün yorumlar eleştiriye açıktır.
* Bu bağlamda Din’in sadece tek bir yorumunun olacağını sanmak yanlıştır.
* Ayrıca herhangi bir yorumu Din’in tek geçerli yorumu saymak da yanlıştır.
* Bugün İslam dünyasındaki temel sorunlardan birisi farklı yorumlardan değil herhangi bir yorumun mutlak doğru olarak dayatılmasından kaynaklanmaktadır.
* Allah birdir ve isimleri sonsuzdur, Allah’ın her bir isminin de sonsuz tecellisi vardır sûfi görüş açısından. Bu bakımdan Allah’a iman ekseninde kalmak şartıyla sonsuz yorum mümkündür. (İmanın şartları Allah’a imanın bir gereğidir.) Sufiler bunu geometrik çember simgesiyle anlatır; çemberde merkez nokta tektir, ancak bu tek noktanın sonsuz yansıması vardır, onlar çemberi oluşturur, çemberi oluşturan noktalar geometrik olarak sonsuzdur.
