Tasavvuf, ego eksenli kişisel gelişim değil kalp eksenli insânî gelişim programı öngörür. İnsan ilişkilerinde bunun çarpıcı bir örneği incitmemek ve incinmemek ilkesidir. İncitmemeyi önemseriz ancak çok kolay inciniriz. İncinmemeyi öğrenmemişsek etrafımızdaki bir dolu nezaketsiz, vicdansız, küstah… İnsan yaşamı bize zehir eder.
Hz. Pir Mevlana incinmenin de incitmenin de gönül hamlığından kaynaklandığını vurgular: “İncinmek de incitmek de gönül hamlığındandır. Sen acı olduğun için halkın acısı canına işliyor, dikeni eteğine batıyor. Halkın Hak elinde bir kalem olduğunu farkettiğinde ne gam kalır ne keder. O zaman hoşnutlukla hilatle kefeni, gülle dikeni bir tutar, hoştur bana senden gelen, dersin. Böylece canın şeker gibi tatlılaşır da kendi tadınla başın döner; artık halkı görmezsin ki incitmesinden incinesin.”
Sufilerin incitmemek ve incinmemek ilkelerinden şu çıkarımları yapabiliriz gündelik yaşamımız için:
• İncitmekten maksat haksız yere gönül kırmaktır. Yoksa herkese herkesin gönlünce davranmak değildir.
• İncitmeme eyleminde öznesindir, incinmeme de ise nesnesindir; nesne durumunda iken bile özne duruşu sergileyebilmek yüksek bir olgunluk gerektirir.
• İnsan dediğin son derece karmaşık, bir o kadar çelişkileri, tuhaflıkları, gel-gitleri, karmaşaları, çatışmaları, dönüşümleri,
başkalaşmaları da olan yaratıktır.
• Şimdi insan ilişkilerini bunları hesabı katmadan yürütmeye kalkarsak sonucu incinmek kaçınılmaz olacaktır tabi.
• İncinmemek zordur; çünkü ortalık nezaketsizlikleriyle, duyarsızlarıyla, vicdansızlıklarıyla, küstahlıklarıyla incitici
davranan insanlarla dolu.
• İncinmemek demek gönül gücünüzü, moral ve motivasyonunuzu nezaketsizlere, duyarsızlara, vicdansızlara, küstahlara emanet etmemektir.
• İncitenlere “Alın incitici davranışlarınızı, sizin olsun benim umrumda değil.” demektir en azından.
• Öyle ya hem incitici eylemin mağduru olacağız hem üstüne üstelik gönülgücümüzü incitene emanet edeceğiz, hiç de akıl kârı değil bu.
Daha geniş bilgi için bakınız:
Ali Rıza Bayzan, Terapistin Sufi Olursa, 2018, 3. Baskı, Tuti Kitap
Ali Rıza Bayzan, Akıl Karışık: Bil Kendi Kadrini, 2018, Tuti Kitap
