Toplumsal bir varlık olan insan, insanlarla birlikte olması ve iletişim kurması kaçınılmazdır. Çoğu kez iletişimlerde bazı sıkıntıların yaşandığı da bir gerçektir. İnsanların birbirini anlamakta sorun yaşadığı görülmektedir. Bundan dolayı insanın hayatındaki insanlarla iletişiminde, birlikteliğinde EMPATİ kurması çok büyük önem arzetmektedir. Sağlıklı ve güvenilir bir ortamda birlikte olmak, karşılıklı saygı ve güvenin devam etmesi, olumlu bir iletişimin sağlanması açısından da gereklidir.
Peki “Empati kurmak” ne demektir?
Empati kurmak kısaca kişinin kendisini karşısındaki insanın yerine koyması ve olaylara, duruma onun açısından bakmaya çalışması demektir.
Genelde insan olaylara hep kendi açısından bakmayı ve ona göre değerlendirmeyi ve hüküm vermeyi istiyor. Kendi bakış açısını ve hükmünü en doğru olarak başkasına da yansıtmayı uygun görüyor. Başkasının görüşünü, düşüncesini, anlayışını kabul etmesi bir tarafa, saygı duymasına da yaklaşmakta güçlük çekiyor. Evet, her insanın kendine özgü bir bakış açısı, yaklaşımı, değerlendirmesi, algılaması, yaradılış, eğitim, ortam itibariyle farklı olması doğal olarak kabul edilebilir. Ancak bu her zaman kendisinin düşüncesini ve değerlendirmesini haklı çıkarmayabilir. Başkasının görüş ve değerlendirmesine de saygıyla yaklaşması için empati kurarak karşıdakinin de bakışını değerlendirmek gerekir.
Empati kurmak aslında başkasına değer vermek, ortak değerlerde buluşmak, iyi ilişki kurmakla, daha zengin bir bakış açısı sağlanmış olur. Empati kurmakla insan her şeye karşı daha geniş bir açıdan bakmayı ve daha faydalı işler yapmayı sağlayabilir. İnsan kendisini başkasının yerine koyarak bilmediği bakış açılarını da görecek, sorun gördüğü bazı şeylerin sorun olmadığını, zor gibi algıladığı şeylerin kolay olduğunu, olumsuz gördüğü şeylerin olumlu olduğunu haklı olduğunu israr etmesinde haksız olduğunu farketmiş olabilir.
Empati kurmakla insanın başkasıyla daha yakından ve samimi duygularla ilgilenmesini sağlar. Başkalarının duygularını anlamak, yaşadıklarına vakıf olmak, iç dünyalarındaki acılarını hissetmek, kalbin kırgınlıklarını anlamak ancak empati kurmakla mümkün olabilir.
Bilmiyorum, empati kurmak bir yetenek midir?
İnsanın hep başkasından empati kurmasını beklemesi doğru mudur?
İnsanlar çoğu kez dinlemeden başkasını yargılamada acele eder, verdiği hükmün olumsuz şeylere yol açtığının farkında bile olmayabilir.
Empati duygusunun gelişmesi insanların birbirini daha iyi ve samimi davranmasına yol açar, yakınlıkları güçlendirir.
İnsana, yargılamadan dinleme becerisi kazandırmak, empati duygusunun gelişmesinde çok büyük rol oynamaktadır.
Ernest Hemingway: “İnsanlar konuştuğunda, tamamen dinleyin. Çoğu insan asla karşısındakini dinlemiyor.”.
Empati’nin gerçekleşmesi için bir insanın kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak, olaylara onun bakış açısıyla bakmak, karşıdakinin duygu ve düşüncelerini doğru olarak anlamak ve hissetmek, o kişiyi anladığını ona ifade etmekle mümkün olur.
Empati kurulduğunda günlük yaşamın her kesiminde insanları birbirine yaklaştırır, iletişimi de kolaylaştırır. İnsanlar kendileriyle empati kurulduğunda, anlaşıldıklarını ve kendilerine önem verdiklerini hissederler. Başka insanlar tarafından, anlaşılmak ve değer verilmek ise kişiyi rahatlatır, iyi hissetmesini sağlar.
Yaşamımızın her alanında hepimizin anlaşılmaya ihtiyacı vardır. Daha iyi ve doyum içinde yaşayabilmemiz için özellikle yakınımızdaki kişilerden bizi anlamalarını bekleriz. İletişim çatışmalarının çoğu yeterince anlamamak ya da anlaşılmamaktan kaynaklanır.
Peki anlaşılmak nedir? Anlaşıldığımızı hissedince neler olur?
Çoğu kez insan konuşmasının yanlış anlaşıldığından yakınıyor, öyle demek istemediğini söylüyor. Anlattığının farklı yere çekildiğinden şikayet ediyor.
İnsanlar gönül kırgınlıklarını dile getirirken hep karşı kişilerden şikayet ediyor. Bazı söylemlerin, bakışların, hal ve davranışlarıdan rahatsızlıklarını dile getiriyorlar. Tabiiki insani ilişkilerde bu olayların yaşanması mümkündür fakat hep başkası tarafından gönül kırıklığı yaşandığı dile getirirken, sizin de hal ve davranışlarınızdan başkasının gönüllerinin kırıldığını hiç düşündünüz mü? Hep başkasından bir beklenti içerisinde olmak ne kadar doğruysa, sizden de başkasının beklentisi olduğunu unutmamalı insan. Yoksa sizin her bir yapışınız, davranışınız, söyleminiz doğru olur da başkasının yapışı hep yanlış mı olur?
İnsanların farklı durumlarda farklı duygu ve ruh halinde olması da doğaldır. Her zaman sizin istediğiniz ve beklentiniz gibi bir davranış beklemek sizin de davranışınıza bağlı olduğunu unutmamalıdır insan. Başkasının söz ve davranışlarını gereğinden fazla büyüterek gönüllerin soğumasına yol açmak kimin yararınadır? Bundan kim, ne kazanır?
Ya sizin söz ve davranışlarınızdan kırılan gönüllerde duyulan acıyı içine sindirip dile getirmeyenleri hiç düşündünüz mü?
İnsan hayatında farklı durum ve hallerde, insanlar arasında gönül kırmaların olması da olabilir, fakat illa da bunu hep açığa vurmak, belli etmek, kırgınlık ve dargınlıklara sebep göstermek kimin menfaatine olur ki? Hani müsamaha, hani hoşgörü…
Her bir durumdan da gönül kırgınlığını olay yaparak en yakınlarınızla, aile fertleriyle, yakın akrabanızla, dost ve tanıdıklarınızla, çalışma arkadaşlarınızla kırgınlıklara, dargınlıklara sebebiyet vermek doğru bir anlayış olmadığı bir gerçektir. Kaybeden bir taraf değil, çok taraflar olur. İşte bu EMPATİ kuramamanın bir göstergesidir aslında.
Anlaşılmadığını, yanlış anlaşıldığını ya da dinlenmediğini hissederek kendi duygusunu anlatabilmek için zor anlar yaşar insan. Bundan dolayı söz kesmeden, yargılamadan, göz teması kurarak karşımızdaki kişinin ne söylediğini fark etmeye çalışmak önemlidir. Onu, anladığımızı da ifade etmek gerekir.
Dinleyen kişi bu duyguları samimiyet ve anlayışla kabul ederse, olumsuz duygunun şiddeti azalır, kişi rahatlamaya başlar. Bir İnsanla empati kurmak aynı zamanda ona saygı duymak demektir. Dikkatle dinlendiğimiz ve anlaşıldığımızda kendimizi önemli ve değerli hissederiz. Bu aynı zamanda ilişkiyi de güçlendiren bir durumdur.
İletişimdeki yaşanan anlaşmamazlıklar çoğu zaman yeterince anlamamak ve anlaşılmamaktan kaynaklanmaktadır. Bu nedenle empati kurmak iletişim çatışmalarını çözebilen önemli bir anahtardır. Empatik iletişim, insanları birbirine yaklaştırır, ilişki ve iletişim içinde olunan kişiye karşı daha duyarlı olmayı, anlayışlı davranmayı, iki tarafın da birbiriyle daha çok paylaşımda bulunmasını sağlar.
Empati becerisi gelişmiş olan bireyler, daha sağlıklı iletişim kurabilmekte, yaşamı daha iyi anlamlandırabilmekte, sorunların çözümünde daha sağlıklı kararlar verebilmekte ve dolayısıyla daha az olumsuz tutum sergilemektedirler.
EMPATİ ile yaşama dileğiyle…
