Kosova Türkleri hakkında hazırladığımız yazı dizisine Kosova’daki Türklerin siyasi varlıklarını, medyadaki durumlarıyla devam edeceğiz.
Kosova’da Türkler tarafından kurulmuş ve halen aktif olan üç siyasi parti vardır. Bunlardan en çok bilineni genel başkanlığını Mahir Yağcılar’ın yaptığı ve merkezi Prizren’de bulunan Kosova Türk Demokratik Partisi’dir. KTDP’nin özelliği Kosova’nın kayıtlı olan tek Türk siyasi partisi olmasıdır. Diğerleri ise yine merkezi Prizren’de olan ve genel başkanlığı Erhan Köroğlu tarafından yürütülen Türk Demokratik Birliği (TDB) ve genel başkanlığını Sezai Şaipi’nin yaptığı Türk Halk Cephesi (THC)’dir. Bu üç parti içinde KTDP, Türklerin sempatisini daha fazla kazanmıştır. THC ise Arnavut yanlısı bir politika izlemektedir; bu da Türk halkın tepkisini çekmektedir. THC’nin kuruluşunda Arnavut güçlerin rolü büyüktür. KTDP ve TDB, Türkçe eğitimin ve Türk kültürünün korunmasını amaçlarken, THC ise Kosova’daki Türk birliğini zayıflatmaya yönelik çalışmalar yapmıştır.
1990’da KTDP’nin kurulması Kosova Türkleri için bir umut olmuş, Türklerin endişelerini gidermeye başlamıştır. Çünkü Kosova, Sırbistan’ın bir parçası olamazdı. Özel bir statü ile Avrupa Birliği içinde olmalıydı. Kosova’da tek parti yönetimi zamanında azınlık hakları Yugoslav Komünist Partisi’nin elindeydi. KTDP, Türk okullarının kapatılmaması ve Türklere uygulanan ayrımcılıklar konusunda komünist parti ile mücadele etmiştir. 2001’de KTDP 120 sandalyeli Kosova Meclisi’nde 4, Ekim 2004 seçimlerinde oylarını yüzde olarak yükseltse de 3 milletvekilliği kazanmıştır. Kosova Meclisi’nin özelliği 120 sandalyeli olup 100 Arnavut milletvekilinin yanı sıra 20 de azınlık vekilin mecliste olmasıdır. Sırplar için 10, Roman, Haşka ve Mısırlılar için 4, Boşnaklar için 3, Türkler için 2 ve Goralılar için 1 sandalye ayrılmıştı. Şimdiki iktidar zamanında ise KTDP, Kosova Sağlık Bakanlığı ve Kosova Adalet Bakan Yardımcığı görevlerini ifa eden iki milletvekili bulundurmaktadır. 2005 yılında ise Mamuşa Belediyesi Türkler tarafından yönetildi.
Kosova’da Türkler tarafından çıkarılmış çok sayıda dergi, gazete vardı. Ayrıca eskiden sadece birkaç dakika Türkçe yayın yapan radyo istasyonlarından şimdi günün neredeyse tamamını kapsayacak kadar uzun yayın yapan radyolara geçilmiştir.
1969 yılında yayımlanan Tan gazetesi Kosova’da çıkan ilk Türk gazetesi olarak bilinir ve 1999’a kadar yayın hayatını sürdürmüştür. 1974’te televizyonlarda Türkçe yayın yapılmıştır. Radyo yayınlarının başlangıç tarihi ise 1951 yılıdır. 1992 yılından sonra rejim, basın özgürlüğünü kısıtlayıcı hareketlerde bulunmuştur. Savaş sonrasında ise çok sayıda televizyon ve radyo açılmıştır. 1999’da yayımlanmaya başlanan Yeni Dönem gazetesi Kosova Türklerinin savaş sonrasında çıkardıkları ilk gazete olmuştur. Başkent Priştine’deki Türklerin girişimleriyle Kosova Radyo Televizyonunda (RTK) hafta içleri sadece 5 dakikalık Türkçe haber, haftasonları ise 40 dakikalık bir program yayınlanmaya başladı. Kosova Radyosu’ndaki 2 saatlik Türkçe yayına ek olarak iki adet Türkçe yayın yapan radyo daha kuruldu. Başkent Priştine’deki Kent FM ve Prizren’deki Yeni Dönem Radyosu bu radyolardır.
1999 sonrasında basın ciddi sıkıntılar içindeydi. Sık sık yaşanan elektrik kesintileri, jeneratör olmaması, kağıt ve bilgisayar eksikliği bu olumsuz faktörlerin başını çekmekteydi. Bunlardan daha ciddi ve üzücü olanı ise Kosovalı yöneticilerin Türk medyasına karşı olan olumsuz tavır ve baskıcı tutumlarıydı. Kosova Türklerinin ilk çıkardığı gazete dediğimiz Yeni Dünya Gazetesi de askerin bölgeye girmesinin ardından Türk askerinin gazeteye bir jeneratör hediye etmesiyle çıkarılmaya başlanmıştır. Türkçenin Kosova’daki resmiyeti kalkınca seçimleri boykot çağrısı bu gazete üzerinden yapılmıştır. Gazete farklı şehirlerde yaşayan Türklerin birbirlerinden haberdar olmalarını sağlamıştır. Gazetenin radyosu olarak yayın hayatına başlayan Yeni Dönem Radyosu ise 21 saat Türkçe ve 3 saat Arnavutça, Boşnakça ve Rom dilinde yayınlanırken, 2003’ün Şubat ayında ise dört dilde yayın yaparak Kosova’da bunu başaran ilk radyo kanalı olmuştur.
Kosova’da diğer çıkarılmış ve çıkarılan gazete ve dergiler şunlardır: Demokrasi Ufku (15 günde bir çıkarılıyor), Çevren, Kuş (çocuk dergisi), Esin, Çığ, Bay, Sofra ve Türkçem. Bunların bir kısmı kapanmış olsa da Kosova Türklerinin kültür hayatına büyük katkıları olmuştur.
Kaynak: Bilgehan Atsız Gökdağ- Balkanlar El Kitabı 2. Cilt
